Anei tetahi o ngā whakautu a tetahi o ngā kaimahi. Hihiko ana te wairua i tēnei whakautu.Tena ra koe e te mareikura o te kohu. Marama ahau ki wetahi o nga atua nei wetahi atu he hou ki ahau.

Tangaroa: Te Atua o te moana, me nga Hua katoa kai roto. Nana hoki nga takutaku me nga inoi mo nga waka e whakawhiti ana ki runga i te moana. Ano hoki koia te wahanga o te tinana mai te kakī tae noa ki te hope, e kii ana ko Rangiatea/Ranginui ki te upoko o te tangata, ko Tangaroa mai te kakī ki te hope. Koinei pea taaku na tino Atua, ta te mea he rahi nga momo kai kai roto i te moana. Pai ki ahau te katoa.

Tawhirimatea: Te Atua o nga hau, nga marangai katoa, tahi noaiho o nga Atua I noho ki te taha o Rangiatea/Ranginui, a ko Tawhiri tena. Kaha ke tana whakahē i te tono o wana tuakana ki te whakawehe i o ratou mātua. Ko matou tenei nga uri o Tumatauenga o Tane o Tangaroa o Haumietiketike o Rongomatane o Ruaumoko hoki. Te kupu whakamutunga o Tawhiri. Ka hoki mai waku tamariki(ua, marangai, nga hau hakerekere) ki te pakanga ki o koutou uri. Kuira te ahuatanga o te horo whenua(erosion).

Hiwa i te Rangi: Koinei te potiki o nga whetu o Matariki. Ahua tauhou tenei o nga whetu ki ahau. Heoi ano i runga i te mohio no Tuhoe te tohunga i whakaatu ki te ao nga whetu hou nei i ako wetahi korero mona. Ki a ia nga takutaku me nga inoi mo te anamata, nga ra e heke mai nei. Nga hiahia katoa o te tangata me tukuna kia Hiwa i te rangi.

Haumietiketike: Te Atua o nga kai katoa kai roto i te ngahere, nga kai ka kore e hauhake ki roto i te māra o Rongomatane. Me kii koinei te tino atua o to taua koroua a Toikairakau, i te taenga mai o Hoake raua ko Taumata ka timata te hauhake whenua kia tipu ai te kumara ki te moana nui a Toi.

Hine nui te po: Ko Hine nui te po te kaitiaki o te waahi ngaro. Na Tane raua ko Hine ahu one ka puta ko Hinetitama. I tāna ako ko Tane tona papa a me tona koroua hoki, tumeke katoa a ia ka wehe mai ona mātua. Kaha tonu tāna rongo i te hē me te weriweri o tōna pāpā, ka wehe a ia ki te waahi ngaro, ka tapaina te ingoa Hine nui te Po. Koia te kaitiaki o nga wairua kua wehe mai te ao marama. Ano te korero mo Maui, i tarea te nanakia na te kohuru is Hine nui te Po, kia Ora te tangata mo ake tonu atu. Hurihia a Maui ki tetahi noke, ka timata tāna whakaeke ki roto i te ure o Hine, ka kata mai te Piwaiwaka, ka rongo a Hine, katahi ka kohuru is Maui. Ki te tiro koe ki tetahi noke, he teera kai waenganui, e kiia nei te korero, koira te wahi i kotiti ai a Maui mai ia Hine nui te po.

Ruaumoko: Te Atua o nga maunga puia/ahi tipua, te rū o te whenua, me nga wahanga o te tau. I te wehenga o Rangi raua ko Papa, kaha te tangi o Rangi mo tana ipo, na te kaha o te waipuke i tahuri ratou i to ratou mama, kia kore ai raua tahi a Rangi raua ko Papa e taea te kite i te mamae o te wehenga. I runga i tenei ahuatanga, i heke a Ruaumoko ki raro o te whenua, i te ngote tonu a ia i te waiū o tana mama. Kuira te tikanga o nga rū, he ohorere peera ki te ohoreretanga o te tangi o te pēpē.

Ārohirohi: He ingoa hou tenei ki ahau, heoi ano kai reira a Takuta Kūkara hei rangahau mooku. Ko Ārohirohi te hoa rangatira o Tamanuitera. E ai ki nga korero, koia nga hihi ka puta mai te huarahi i nga ra kino ai te wera. Ki te haere tetahi Maori ki Poihakena ki te Onerahi(dessert) ki reira, mehemea kaare he wai, ka pohehe ai te tangata, ahua orite ki te moemoea engari kai te oho tonu te tangata. He maha nga mea ka kite i roto i wenei pohehetanga. Ko te Mirage te kupu pakeha mo tenei ahuatanga.

Tane Mahuta: He maha nga ingoa o tenei o nga atua, tae koe ki roto o Tuhoe ko Tanewhirinaki tetahi o nga ingoa. Koinei te Atua o te ngahere, nga rakau, nga manu, nga mea katoa kai roto tae noa ki nga nanara e rere ana e ngoki ana hoki. Ki te haere koe ki ro ngahere ki te kimi kai, kimi rongoa ranei, ka tuku nga takutaku me nga inoi kia Tane. Koia hoki te tamaiti o Rangi raua ko Papa I whakawehe i ona mātua. Na tane i hangahia ia Hineahuone mai te oneone. No to raua moe tahi ka puta ko Hinetitama, otira a Hine nui te po.

Tūmatauenga: Peera is Tane he maha nga ingoa o Tumatauenga, tae koe ki roto o te rohe o Mataatua ko Tūkariri, ko Tūkaniwha, ko Tūkaitaua etahi o nga ingoa ka pa ki te taringa. Koinei te atua o te pakanga me ōna tikanga katoa. Koia me kii te pakihiwi kaha o tōna whanau. E ai ki te korero ko Tūmatauenga te whenua kai waenganui ia Tangaroa raua ko Papatuanuku, Kuira te waahi kino ki te horowhenua, ana te pakanga o Tawhirimatea kia Tū me ona uri mo ake tonu atu. Ko te paparahi o te marae te wāhi o Tū, ki reira ka pakanga ai te tangata, kuhu ana koe ki roto i te whare kua tae koe ki te wāhi o Rongo.

Rongo: Ano tetahi Atua he maha ōna ingoa. Ko Rongomatane ki te maara, ko Rongomaraeroa ki roto i te tipuna whare. Koinei ano te atua o te Rongo, tenei whakatauki “Kia hohouhia te rongo”. Koia hoki te atua matua I te wa o te pure, koinei te wa o te maha me te huhua o nga kai. Ka Tukuna nga takutaku me nga inoi e pā Ana ki te māra kia Rongo.

Whiro: Ko Whiro te tipua te mataamua o nga atua katoa, koia te kaitiaki o Rarohenga. E ai ki te korero, ko te ngarara tetahi o nga tohu o Whiro. Koinei te atua o nga kino, me nga weriweritanga ka kitea i roto i te ao nei. I te wā i hangahia a Hineahuone, i patai a Tāne ki te katoa o nga atua kia raua atu ratou wētahi pukenga ki roto ki a ia. Whakaae te katoa ka timata te rau pukenga ki roto i te wahine tuatahi. Ka rau atu a Whiro i te Pōautinitini, ka kite tatou i tenei pakanga i roto i wenei rā. Ko te Pōautinitini e korero ana mo nga uri kaare taea te neke, kihai a tinana, a hinengaro kē, kaare e taea te huri i o ratou whakaaro, nga uri kaha ki te kukume i tetahi atu, nga uri kaare e taea te anga whakamua.

Whiuuuuuuu kua roa ke te wa tuhi korero ai ahau, tena ra koe e Kui, pai te whakaoho ano I te hinengaro.

Po Marie