I te tau kotahi mano e waru rau e ono tekau mā whitu (1867), i whakatūria te tūre mō ngā kura taketake (Native Land Schools Act) i Aotearoa. I raro i te kaupapa here ā te kāwanatanga, kia whakauru atu i te reo pākeha ki ngā kura māori hei aukatikatoatia i te reo māori ki te hāpori ki ngā kura anō hoki puta noa i Aotearoa, ka tohua e te kāwanatanga o taua wā kia whakaako i ngā tauira o ngā kura i te reo pākeha.

I raro i tērā tūre, mā ngā mātua o te tamaiti e kawe i te haepapa o tō rātou akoranga. Hēoi anō, i te tau kotahi mano e waru rau e whitu tekau mā tahi (1871), he tono ki ngā whānau māori me tuku whenua atu kia tū ai te kura, ā, ka ūtua kia kotahi haurua (½) o te utu ki te whare, kia kotahi hauwhā mō ngā kaiako (¼). Āhakoa tēnei, tokomaha o ngā whānau māori e hiahia kia ako o rātou tamariki i te reo Ingarihi hei reo tuarua. Nō reira, i te tau kotahi mano e waru rau e whitu tekau mā iwa (1879) e rima tekau mā whitu (57) ngā kura i Aotearoa. Nā tēnei, i te tau kotahi mano e waru rau e iwa tekau mā whā (1894) i whakaturehia (made compulsory) kia haere ngā tamariki māori ki tētahi kura tuatahi. Tae rawa ki te tau kotahi mano e iwa rau e rima tekau mā rima (1955) i whakatūria kia kotahi rau ono tekau mā ono (166) o ngā kura, ko te nūinga o ēra kura i tū ki te Ika-ā-Māui (North Island).

Mai i te tau kotahi mano e iwa rau e ono tekau (1960) i rīpoata ētahi o ngā kōmiti i te mātauranga o Niu Tīreni kia kotahi anakē te punaha kura ā te kāwanatanga, ā, i te tau kotahi mano e iwa rau e ono tekau mā iwa (1969) i tuku atu kia kotahi rau mā rima (105) o ēra kura ki te mana whakahaere o ngā poāri mātauranga o te rohe (control of local education board).